.png)
Przełomowa Architektura dla Zrównoważonej Rewolucji Energetycznej
Morrow Battery w Arendal
Pionierska wizja zrównoważonego budownictwa przemysłowego
W sercu norweskiego Arendal powstał budynek, który redefiniuje standardy zrównoważonego budownictwa przemysłowego. Fabryka Morrow Battery, otwarta w sierpniu 2024 roku, to nie tylko pierwsza w Europie fabryka baterii LFP o skali gigawat, ale przede wszystkim manifest architektoniczny nowej ery przemysłu - ery, w której budynki są projektowane nie tylko na dziś, ale
z myślą o przyszłych pokoleniach.[1][2]
Rewolucyjne podejście do projektowania: budynek wielokrotnego użytku
Najbardziej innowacyjnym aspektem projektu jest jego całkowita demontowalność. We współpracy
z norweskim gigantem budowlanym Veidekke, Morrow Batteries stworzyło pierwszy na świecie
w pełni demontowalny budynek fabryczny, którego każdy element może być rozebrany, ponownie wykorzystany lub przekształcony w przyszłości.[3][4]
"Razem z Morrow jesteśmy zdeterminowani, aby zapewnić zwinność i odporność budynku. W tym, co uważamy za pierwszy taki przypadek w branży, pracujemy nad zabezpieczeniem nowej generacji planowania budowlanego" - podkreśla Roar Kristiansen, dyrektor generalny Veidekke Logistics.[3]
Projekt przewiduje przechowywanie wszystkich instrukcji demontażu oraz specjalistycznych narzędzi przez okres 30, a nawet 60 lat, co stanowi bezprecedensowe podejście do gospodarki cyrkularnej
w budownictwie przemysłowym. To rozwiązanie wykracza daleko poza tradycyjne myślenie o cyklu życia budynków przemysłowych.[3]
Certyfikacja BREEAM-NOR i najwyższe standardy zrównoważoności
Kompleks fabryczny o powierzchni całkowitej 33 067 m² został zaprojektowany zgodnie ze standardem BREEAM-NOR na poziomie "Very Good", uzyskując oficjalną certyfikację 26 czerwca 2025 roku. To jeden z pierwszych obiektów przemysłowych w Norwegii, który osiągnął tak wysokie standardy zrównoważonego budownictwa.[5][6]
Budynek zajmuje 22 500 m² i obejmuje część produkcyjną i administracyjną z laboratoriami, biurami i warsztatami. Konstrukcja stalowa budynku została uzupełniona drewnianymi fasadami w części administracyjnej, co nie tylko nadaje obiektowi estetyczny charakter, ale także podkreśla zaangażowanie w wykorzystanie odnawialnych materiałów budowlanych.[7]
Energia odnawialna jako fundament produkcji
Lokalizacja w Eyde Energy Park nie jest przypadkowa. Fabryka korzysta w 100% z odnawialnej energii wodnej, co czyni ją jedną z najbardziej ekologicznych fabryk baterii na świecie. Z mocą przyłączeniową 28 MW, obiekt został wyposażony w panele słoneczne oraz innowacyjne systemy odzysku ciepła odpadowego i chłodzenia.[7]
Jak podkreślają przedstawiciele Morrow dostęp do czystej norweskiej energii wodnej pozwala na produkcję najbardziej ekologicznych ogniw bateryjnych na świecie.[8]
Produkcja baterii LFP: klucz do zrównoważonej transformacji energetycznej
W tym przełomowym budynku produkowane są baterie litowo-żelazowo-fosforanowe (LFP), technologia kluczowa dla transformacji energetycznej. Z roczną mocą produkcyjną 1 GWh, fabryka może wyprodukować około 3 milionów ogniw baterii rocznie, co wystarcza do zasilenia 20 000 mniejszych pojazdów elektrycznych.[10][2]
.png)
Baterie LFP charakteryzują się wyjątkowym bezpieczeństwem, długim cyklem życia i wysoką stabilnością termiczną, co czyni je idealnymi dla systemów magazynowania energii (BESS), ciężkich maszyn przemysłowych oraz pojazdów elektrycznych średniego zasięgu. Każde ogniwo ma pojemność 340 Wh i waży 2 kg.[1][11]
Gospodarka cyrkularna w praktyce: od produkcji do recyklingu
Partnerstwo ze Stena Recycling zapewnia, że wszystkie odpady z produkcji baterii są w pełni recyklingowane i wykorzystywane do produkcji nowych baterii. Stena Recycling będzie zarządzać odpadami produkcyjnymi z Morrow Cell Factory przez najbliższe 1,5 roku, transportując je do swojego zakładu recyklingu baterii w południowej Szwecji.[12]
"Naszym celem jest stworzenie w pełni cyrkularnego łańcucha wartości baterii, w którym materiały
z recyklingu wracają do produkcji ogniw" - mówi Stina Torjesen, Dyrektor ds. Zrównoważonego Rozwoju w Morrow Batteries.[12]
Obie firmy planują również utworzenie większego zakładu w Eyde Material Park, który będzie przetwarzał strumienie odpadów Morrow w połączeniu z innymi strumieniami. Eyde Material Park to dedykowana strefa przemysłowa o powierzchni 2,5 miliona metrów kwadratowych, specjalnie przeznaczona dla zrównoważonej produkcji materiałów i komponentów bateryjnych.[9]
.png)
Strategiczna lokalizacja i "Wybrzeże Bateryjne"
Położenie przy Eyde Energy Park w centrum tak zwanego "Wybrzeża Bateryjnego" zapewnia idealne warunki dla rozwoju zintegrowanego łańcucha wartości baterii. Bliskość portu oddalonego o zaledwie kilka kilometrów oraz przygotowana droga dla autonomicznego transportu tworzą idealne warunki dla zrównoważonej logistyki.[8]
Eyde Energy Park zapewnia idealne warunki i spełnia wszystkie podstawowe wymagania dla wielkoskalowej fabryki ogniw bateryjnych, takie jak dostęp do zielonej energii, infrastruktury, wykwalifikowanej siły roboczej i surowców.[9]
Innowacje technologiczne i przyszłość
Morrow rozwija nie tylko konwencjonalne baterie LFP, ale także własną technologię LNMO
(litowo-niklowo-manganowo-tlenkową), która eliminuje kobalt i znacznie redukuje wykorzystanie niklu. Ogniwa LNMO są projektowane na 8000 cykli z dążeniem do osiągnięcia 15 000 cykli,
co znacznie zwiększa trwałość i zmniejsza potrzebę wymiany.[14]
.png)
Zero wypadków i najwyższe standardy BHP
Zero wypadków podczas 366 000 roboczogodzin budowy i instalacji sprzętu produkcyjnego potwierdza najwyższe standardy bezpieczeństwa i higieny pracy. Podczas budowy 1 650 osób przeszło obowiązkowe szkolenie z zakresu zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony.[10][15]
Wpływ społeczny i różnorodność
Zespół Morrow rozrasta się, zatrudniając pracowników reprezentujących 30 narodowości.
Firma utrzymuje solidną równowagę płci z 36,7% kobiet. [16]
Przyszłość już dziś
Fabryka Morrow Cell Factory to dopiero początek ambitnych planów. Morrow dąży do osiągnięcia pełnej przejrzystości w swoim łańcuchu dostaw do 2030 roku i planuje budowę kolejnych modułów produkcyjnych, które zwiększą całkowitą moc produkcyjną do 43 GWh.[14][9]
Budynek Morrow Battery w Arendal to więcej niż fabryka - to symbol nowego podejścia do przemysłu, gdzie zrównoważony rozwój nie jest dodatkiem, ale fundamentem każdej decyzji projektowej.
Od rewolucyjnej koncepcji budynku wielokrotnego użytku, przez wykorzystanie 100% odnawialnej energii, po utworzenie zamkniętego obiegu produkcyjnego - każdy aspekt tego projektu wyznacza nowe standardy dla przyszłości zrównoważonego przemysłu.
W erze, gdy Europa dąży do niezależności energetycznej i neutralności klimatycznej, fabryka Morrow w Arendal stanowi dowód, że innowacyjne projektowanie budynków przemysłowych może być katalizatorem transformacji całych sektorów gospodarki. To nie tylko miejsce produkcji baterii - to laboratorium przyszłości, gdzie architektura, technologia i odpowiedzialność środowiskowa tworzą synergię definiującą nową erę przemysłu.